Rugby football, gọi tắt là rugby, là mẹ đẻ của môn bóng bầu dục American football mà nhiều người Việt ở Mỹ rất mê. Nhưng bạn có biết rugby lại là con đẻ của … football?!
Rugby là tên của một ngôi trường nam sinh ở vùng Midlands, nằm giữa nước Anh. Huyện Warwickshire bên bờ sông Avon thơ mộng còn được biết đến là vùng đất địa linh, sản sanh nhà thơ và kịch tác gia nổi tiếng William Shakespeare (1564-1616). Hai trăm năm sau Shakespeare nước Anh mới có hệ thống trường công lập toàn quốc. Trường Rugby School ở Warwickshire được xây dựng năm 1749. Nơi đây các cậu nam sinh, như đa số thanh niên thời bấy giờ, ngoài giờ học hay trong giờ ra chơi thường chơi một trò “đá banh và chuyền banh” gọi là football.
Bạn đang đọc:
Đang xem : Môn rugby là gì Tuy có nguồn gốc từ đế quốc La Mã, nhưng football của người Anh không có luật lệ như nhau. Mỗi nơi chơi mỗi kiểu. Ðại khái là người chơi chỉ được cầm banh lên đá về phía trước, hoặc đưa ngược về phía sau cho người khác đá – gọi là punt. Ðối phương không được tiến công qua khỏi lằn ranh nơi trái banh được chụp, do đó chụp banh xong đưa banh ra sau cho người khác đá là cách tốt nhất để mang banh đến đích : một lằn vạch cuối sân gọi là “ touchline ” ( football Mỹ gọi là “ touchdown ” ). Sân banh football thuở đó chẳng có lao lý về size, lớn nhỏ sao cũng được. Duy có điều người chơi không được phép ôm banh chạy tới.
Năm 1823 một sự kiện giật mình đã xảy ra tại sân banh trường Rugby. Nam sinh William Webb Ellis đã cố ý ôm banh nhào về phía touchline của đối phương. Hành động táo bạo này đã dẫn đến việc năm 1841 luật football được đổi khác để cho phép cầu thủ ôm banh chạy. Ðến năm 1845 thì Rugby School in ra bộ luật football tiên phong cho trường. Các học viên Rugby School sau khi ra trường mang luật chơi football của họ ( gọi là football code ) đến những trường ĐH như Oxford, Cambridge v.v. Chẳng bao lâu sau luật “ Rugby football code ” được nhiều người tiếp đón như tiêu chuẩn, dần dà nó trở thành bộ luật chung. Trận Rugby Football chính thức tiên phong ở cấp ĐH diễn ra vào năm 1857 giữa Edinburgh University vs Edinburgh Academicals ở Scotland. Trong khi Rugby football ngày càng bành trướng thì môn football truyền thống lịch sử ( lối chơi không có luật lệ rõ ràng ) vẫn liên tục được chơi. Ðến năm 1863, thấy tình hình không ổn, một tổ chức triển khai mới tên là Football Asssociation ( FA ) được xây dựng để quản trị football. Người Anh thường gọi Association football là Soccer ( từ chữ viết tắt Assoc. ) cho tiện. Từ đó football được chia làm hai môn thể thao riêng không liên quan gì đến nhau : Rugby ( bóng bầu dục ) và Soccer ( bóng tròn ). Trong khi Rugby Viral sang những nước trong khối Commonwealth của Anh thì Soccer được mang đến những thuộc địa khác của Âu Châu, trong đó có Nước Ta. Rugby football theo chân người di dân sang Mỹ Châu. Các hiệp hội football lần lượt sinh ra ở Nam Mỹ và Bắc Mỹ. Một số trường ĐH ở Mỹ và Canada cũng lập đội banh và tổ chức triển khai những cuộc tranh tài. Tuy nhiên, một lần nữa việc mạnh ai nấy chế ra luật chơi riêng lại tái diễn. Canada chuộng lối chơi football theo kiểu Rugby ( dùng tay ), Mỹ thích chơi kiểu Soccer ( không dùng tay ) ; cả hai đều thêm bớt và biến hóa luật chơi theo ý mình. Năm 1874, ĐH Harvard ( Mỹ ) và McGill University ( Canada ) tổ chức triển khai một cuộc tranh tài football. Họ chơi hai trận – một theo kiểu Mỹ, một theo kiểu Canada. Sau sự kiện này, Harvard mở màn nghiêng sang lối đá banh theo kiểu rugby và đứng ra tổ chức triển khai những trận đấu tương tự như với những trường ĐH khác. Từ đó rugby mở màn lấn sân soccer. Nhiều hội banh bầu dục được xây dựng. Họ chế ra một số ít luật chơi mới khác với rugby football “ cổ xưa ”.
Xem thêm: cổ phiếu tài chính điện lực
Xem thêm:
Năm 1906 ghi lại một bước tiến nhảy vọt cho football ở Mỹ. Người ‘ quarterback ’, sau khi nhận được banh từ cái đống bùi nhùi phía trước – tiếng Anh gọi là ‘ scrum ’, tiếng Mỹ là ‘ scrimmage ’ – thay vì chỉ được chuyền banh ra phía sau cho tay ‘ halfback ’ hay ‘ fullback ’ ôm chạy, thì hắn được quyền ném banh lên phía trước cho một cầu thủ khác. Cú ‘ forward pass ’ này đã đổi khác tổng lực môn football của Mỹ, biến nó thành một môn chơi mới, tách biệt trọn vẹn khỏi rugby football của người Anh. American Football chào đời. Và từ đó đến nay, qua bao nhiêu biến hóa thăng trầm, nó đã trở thành một ngành thể thao số 1 nước Mỹ, hàng năm hốt vào bạc tỷ ! Tất nhiên đồng xu tiền cũng gây áp lực đè nén lên Rugby Football. Thuở khởi đầu hầu hết mọi môn thể thao đều theo dạng a-ma-tơ, tức không có liên hội chuyên nghiệp như giờ đây. Nhưng dần dà do nhu yếu vui chơi và làm tiền, 1 số ít cầu thủ Rugby đứng ra lập hội riêng, hoặc 1 số ít hội a-ma-tơ lén lút mướn cầu thủ chuyên nghiệp chơi cho mình. Sau một thời hạn giằng co cãi cự, năm 1895 Rugby tách ra làm hai nhánh – Rugby Union ( a-ma-tơ ) và Rugby League ( chuyên nghiệp ). Lúc đầu họ vẫn chơi theo cùng một bộ luật, nhưng càng ngày Rugby League càng có nhiều biến hóa nên giờ đây nó đã trở thành một môn thể thao trọn vẹn riêng không liên quan gì đến nhau, giống như American Football đã chuyển thể vậy. Rugby mới được chơi tại những vương quốc như Úc, Pháp, Liban … Trong khi đó Rugby cũ phổ cập tại Anh, Nam Phi, Tân Tây Lan … Vì lý do đó nên khi nói đến “ Rugby ” ta phải cẩn trọng cho thêm chữ “ Union ” ( cũ ) hay “ League ” ( mới ) vào để phân biệt. Trong làng Rugby Union, nổi tiếng nhất có lẽ rằng là đội All Blacks của Tân Tây Lan với màn múa Haka có nguồn gốc từ thổ dân Maori, dùng để áp đảo niềm tin đối thủ cạnh tranh trước trận đấu.
Phù hiệu của một số đội rugby trên thế giới tại Bảo Tàng Viện Rugby, New Zealand – ảnh: bb/trẻ
Ngày nay Rugby đang rộ lên trở lại ở Mỹ. Nhiều trường trung học và ĐH đã có đội banh, chơi theo luật Rugby Union. Một số thành phố còn có những hiệp hội Rugby a-ma-tơ. Chẳng hạn như Allen ở Bắc Dallas đang có dự án Bất Động Sản xây một sân Rugby và Cricket, do lượng di dân từ những nước thời xưa là thuộc địa Anh đến vùng Bắc Texas thao tác và sinh sống khá cao.
Tuy có vẻ khác biệt với American Football, nhưng Rugby không quá xa lạ với người Mỹ nên có thể nó sẽ thịnh hành. Trước mắt ta có thể hình dung một số học sinh nếu có cơ hội sẽ chọn chơi môn này thay vì football vì nó không đòi hỏi phải to con mà cần sự nhanh nhẹn. Nó cũng khác American football ở chỗ gần như không có timeout, nghĩa là mỗi hiệp các cầu thủ phải chơi không ngừng. Không những điều này đòi hỏi thể lực bền bỉ, nó còn có thể là trở ngại chính để các trận Rugby được chiếu trên TV vì sẽ có ít quảng cáo. Ðây cũng là một trong những vấn đề nhức đầu cho ngành đá banh ở Mỹ bao lâu nay.
Xem thêm:
Xem thêm : trạng nguyên tiên phong nước ta là ai Khởi thuỷ từ La Mã và Hy Lạp thời tiền Công Nguyên, môn chơi banh dùng chân và tay mang tên ‘ harpastum ’ ( tóm lấy ) đã biến hoá theo thời hạn để đẻ ra một lô những môn thể thao mà ngày này đã thành những kỹ nghệ bạc tỷ, bao trùm khắp quả địa cầu. Ngoài những giải quốc tế lớn như World Cup Bóng Tròn, World Cup Rugby, World Cup Nữ v.v. còn có bao nhiêu là giải vương quốc, giải vùng, giải tiểu bang, giải tỉnh, giải thành phố, giải ĐH, giải trung học, giải thiếu niên, giải lão tướng, thậm chí còn giải … hội đồng NVQG ! Nếu là fan của soccer hay football, có lẽ rằng bạn cũng sẽ thích rugby một khi bạn hiểu luật chơi.
Source:
Category: