IPO là gì? Mua cổ phiếu IPO như thế nào, lưu ý những gì?

Nếu là một nhà đầu tư chứng khoán mới bắt đầu tham gia vào thị trường cổ phiếu, thì sẽ mơ hồ với khái niệm IPO là gì hay cổ phiếu IPO là gì? Trong khi đây được xem là một trong những sự kiện được mong chờ của các công ty mới bắt đầu niêm yết cổ phiếu của mình trên các sàn giao dịch chứng khoán. Để bạn đọc có thể hiểu hơn về IPO bài viết dưới đây của soriaforcongress.com sẽ giới thiệu cho các bạn thông tin liên quan, các bạn đừng bỏ lỡ nhé!

IPO nghĩa là gì?

IPO là cụm từ viết tắt của Initial Public Offering, dịch ra tiếng việt có nghĩa là “Lần đầu tiên phát hành ra công chúng”. Đây là hoạt động của các doanh nghiệp lần đầu tiên mở bán công khai cổ phiếu, hay còn gọi là huy động vốn từ công chúng một cách phổ biến, rộng rãi, bằng việc niêm yết cổ phiếu lần đầu tiên trên sàn chứng khoán.

[external_link_head]

Sau khi hoàn tất IPO, doanh nghiệp đó sẽ chính thức trở thành một công ty cổ phần với vốn góp từ đại chúng.

Có rất nhiều cách để doanh nghiệp thực hiện IPO. Có thể kể đến một số IPO thường được doanh nghiệp thực hiện như:

• Cổ phiếu
• Chứng quyền

Mục đích của hoạt động IPO

Hoạt động IPO mang lại rất nhiều thuận lợi, ưu điểm cho doanh nghiệp. Một số mục đích khi doanh nghiệp thực hiện hoạt động IPO có thể kể đến như:

• Gia tăng nguồn vốn, mở rộng đầu tư kinh doanh, sản xuất.
• Gia tăng thương hiệu và uy tín của doanh nghiệp.
• Các nhân viên của doanh nghiệp có khả năng sở hữu cổ phiếu của doanh nghiệp đó.
•  Có thể tạo điều kiện cho các doanh nghiệp lớn sáp nhập các doanh nghiệp nhỏ, lẻ

Điều kiện để IPO trên sàn chứng khoán Việt Nam

– Hiện nay, các hoạt động giao dịch chứng khoán được quản lý bởi 2 Sở giao dịch lớn. Đó là Sở giao dịch chứng khoán Hồ Chí Minh trực tiếp quản lý sàn HOSE và Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội trực tiếp quản lý sàn HNX.

– Để các doanh nghiệp có thể thực hiện IPO trên sàn chứng khoán Việt Nam, theo luật chứng khoán năm 2019 có quy định rõ:

“Cổ phiếu của các doanh nghiệp trong lần đầu tiên được phát hành ra công chúng phải được thực hiện thông qua các phương tiện truyền thông, phương tiện thông tin đại chúng, bao gồm cả Internet.”

[external_link offset=1]

– Bên cạnh đó, điều kiện để IPO yêu cầu các doanh nghiệp cần đáp ứng đủ các điều kiện sau:

• Vốn điều lệ: Tính theo giá trị trên sổ kế toán, tại thời điểm đăng ký IPO, doanh nghiệp phải có mức vốn điều lệ trên 30 tỷ đồng.
• Kết quả hoạt động kinh doanh: Trong 2 năm liên tục trước thời điểm đăng ký IPO, doanh nghiệp hoạt động phải có lợi nhuận và không có lỗ lũy kế.
•  Có phương án hoạt động cụ thể: Doanh nghiệp cần phải cung cấp được phương án phát hành và sử dụng nguồn vốn thu được sau khi chào bán lượng cổ phiếu được các cổ đông thông qua.
• Tỷ lệ số cổ phiếu có quyền biểu quyết: Theo quy định, tỷ lệ số cổ phiếu được quyền biểu quyết, được phát hành cần bán được cho hơn 100 nhà đầu tư không phải là những cổ đông lớn trong doanh nghiệp, là trên 15%. Trong trường hợp, vốn điều lệ của doanh nghiệp trên 1000 tỷ đồng thì tỷ lệ này bắt buộc phải đạt mức trên 10%.
• Cam kết của cổ đông lớn nhất: Trong vòng 1 năm kể từ thời điểm kết thúc chào bán của hoạt động IPO, các cổ đông lớn nhất của doanh nghiệp phải cam kết luôn nắm giữ tối thiểu 20% vốn điều lệ của doanh nghiệp.
• Yêu cầu về tính chất của doanh nghiệp: Doanh nghiệp lần đầu tiên thực hiện IPO phải đảm bảo đang hoạt động bình thường, ổn định; không bị truy cứu trách nhiệm hình sự, không bị kết án liên quan đến việc xâm phạm trật tự quản lý kinh tế.
• Lựa chọn công ty chứng khoán tư vấn: Doanh nghiệp phải có công ty chứng khoán tư vấn trong việc đăng ký phát hành chào bán cổ phiếu. Yêu cầu này không áp dụng đối với doanh nghiệp là công ty chứng khoán thực hiện IPO.
• Yêu cầu về tài khoản: Doanh nghiệp cần mở một tài khoản phong tỏa nhận tiền mua cổ phiếu của đợt chào bán chứng khoán lần đầu tiên.
•  Cam kết: Doanh nghiệp cần cam kết sẽ niêm yết hoặc đăng ký giao dịch cổ phiếu trên hệ thống sàn giao dịch sau khi kết thúc IPO.

Khi doanh nghiệp về cơ bản có thể đáp ứng được các điều kiện trên, sẽ bắt đầu tiến hành quá trình đăng ký IPO, hồ sơ bao gồm:

• Giấy đăng ký về việc IPO
• Bản cáo bạch
• Điều lệ doanh nghiệp
• Quyết định của Đại hội đồng cổ đông trong việc phê duyệt phương án sử dụng nguồn vốn thu được sau khi IPO
• Văn bản cam kết niêm yết hoặc đăng ký giao dịch cổ phiếu trên hệ thống sàn giao dịch sau khi hoàn thành đợt IPO.
• Văn bản cam kết của các cổ đông lớn về việc duy trì nắm giữ tối thiểu 20% cổ phần của doanh nghiệp trong ít nhất 1 năm kể từ thời điểm kết thúc IPO.
• Hợp đồng giữa doanh nghiệp và công ty chứng khoán với vai trò tư vấn.
• Văn bản của ngân hàng về việc mở tài khoản phong tỏa nhận tiền mua cổ phiếu của đợt chào bán chứng khoán lần đầu tiên
• Cam kết bảo lãnh phát hành.

Các phương thức chào bán IPO

Có rất nhiều các phương thức chào bán IPO mà doanh nghiệp có thể tự do lựa chọn. Những phương thức này đều đã được thông qua luật chứng khoán của Việt Nam nên hoàn toàn hợp pháp. 

• Chào bán thông qua truyền thông: Internet, tivi, báo chí,… hoặc tại các sàn giao dịch uy tín trên thế giới như IC Markets, Forex4you, Exness, XM,…
• Bảo lãnh cam kết
• Đấu giá theo kiểu Hà Lan
• Dịch vụ với trách nhiệm cao nhất
• Mua số lượng lớn và chào bán lại
• Doanh nghiệp tự phát hành

Đây là 6 phương thức được các doanh nghiệp sử dụng phổ biến nhất trong hoạt động IPO. Doanh nghiệp có thể tùy vào tình hình thực tế để lựa chọn các hình thức phát hành cổ phiếu lần đầu tiên hiệu quả nhất. Tuy nhiên, việc nhờ đến sự hỗ trợ của một số các cơ quan, tổ chức liên quan là điều mà các doanh nghiệp nên ưu tiên sử dụng cho dù áp dụng phương thức nào

Mua cổ phiếu IPO như thế nào? 

Hiện nay, một số các công ty có thực hiện IPO thông qua các phương tiện thông tin đại chúng, tiêu biểu là trên website chính thức của công ty hoặc các trang web hỗ trợ liên kết.

Để mua cổ phiếu IPO, các nhà đầu tư có thể mua theo hình thức đăng ký trực tuyến thông qua việc điền vào form mẫu như ví dụ dưới đây:

Bằng việc điền vào form mẫu yêu cầu các thông tin như trên, là các bạn đã có thể trở thành một trong số những người tham gia mua cổ phiếu thuộc IPO của một công ty rồi.

Những lưu ý khi mua IPO

Mặc dù tham gia IPO, các nhà đầu tư có thể dễ dàng tìm kiếm lợi nhuận. Tuy nhiên, khi mới bắt đầu vào việc mua IPO, các trader vẫn phải lưu ý một số điểm sau:

• Tìm hiểu rõ bản cáo bạch của doanh nghiệp thực hiện IPO

Bản cáo bạch là nơi doanh nghiệp thể hiện các thông tin liên quan đến tài sản, hiệu quả kinh doanh, tình hình tài chính,…  Chính vì thế, để có thể xác định chính xác mức độ hoạt động hiệu quả của doanh nghiệp thì việc nghiên cứu bản cáo bạch là một trong những điều kiện tiên quyết cho việc quyết định có nên đầu tư hay không.

Mặc dù, bản cáo bạch là do chính doanh nghiệp xây dựng nên, nên khó có thể tránh khỏi việc có một số thông tin không chính xác hoàn toàn. Bởi vậy, các bạn nên tỉnh táo lựa chọn và cân nhắc kỹ lưỡng trước khi quyết định.

[external_link offset=2]

• Nghiên cứu ngành nghề hoạt động của công ty thực hiện IPO một cách khách quan

Như đã nói ở trên, bản cáo bạch không thể nào thể hiện chính xác 100% mức độ hoạt động hiệu quả của doanh nghiệp. Nên ngay lúc này, các bạn cần có cho mình một cái nhìn khách quan, bao quát hơn về tổng quan ngành nghề hoạt động của công ty đó đối với tình hình kinh tế hiện tại. Đồng thời, nghiên cứu thêm về các đối thủ cạnh tranh cũng như những thông tin của doanh nghiệp đã được công bố rộng rãi trên các phương tiện thông tin đại chúng trong ít nhất 5 năm gần đây nhất.

• Ưu tiên lựa chọn các công ty sử dụng dịch vụ tư vấn có danh tiếng, chất lượng trong ngành

Việc lựa chọn các công ty chứng khoán để tư vấn trong quá trình thực hiện IPO là điều kiện bắt buộc. Chính vì vậy, nếu các nhà đầu tư ưu tiên lựa chọn các công ty sử dụng dịch vụ tư vấn có danh tiếng, chất lượng trong ngành thì sẽ giảm thiểu rủi ro nhiều hơn cho số vốn góp của mình. Bởi vì, các công ty chứng khoán có uy tín sẽ hoạt động một cách minh bạch hơn so với nhiều loại hình công ty chứng khoán mới thành lập hoặc chưa có thương hiệu. 

• Luôn chủ động trong việc tiếp cận thông tin và kiên nhẫn chờ đợi

Không chỉ riêng hoạt động mua IPO mà trong bất cứ một hình thức đầu tư nào, các trader cũng nên chủ động về các kiến thức, các thông tin trên thị trường để không bị thao túng bởi những biến động ảo. Bên cạnh đó, việc kiên nhẫn chờ đợi sẽ giúp cho các nhà đầu tư thu về được khoản lợi nhuận cao hơn so với dự tính ban đầu nếu có những biến động tích cực của thị trường.

• Một số lưu ý khác khi mua IPO

Bên cạnh những lưu ý đặc biệt đã được nêu cụ thể ở trên thì những người mua IPO, đặc biệt là những người lần đầu tiên tham gia vào thị trường này cũng cần phải lưu ý thêm một số các điểm sau:

– Hoàn tất quá trình đăng ký mua IPO trước khi kết thúc thời gian phát hành để có thể dễ dàng chỉnh sửa những thông tin cần thiết.

– Cổ phiếu được phát hành IPO có thể chuyển nhượng với số lượng nhât định

– Nên hạn chế hoặc cân nhắc kỹ lưỡng trước khi quyết định mua IPO của các doanh nghiệp mới thành lập, chưa ổn định được mô hình kinh doanh.

– Nhờ sự tư vấn của các chuyên gia, tư vấn viên tại các công ty chứng khoán để hiểu rõ hơn về quy trình, các thông tin liên quan đến IPO.

Kết luận

Không thể phủ nhận sức hút của hoạt động IPO đối với các nhà đầu tư, đặc biệt là một số thương vụ IPO nổi tiếng ở Việt Nam và thế giới trong thời gian qua: Công ty Vinamilk (2006), Alibaba (2014), Facebook (2012),… Những thương vụ IPO này là minh chứng rõ nét cho việc các nhà đầu tư đã có nguồn lợi nhuận khủng thế nào khi tham gia mua IPO. Đây cũng là những ví dụ để củng cố niềm tin cho mỗi nhà đầu tư khi mua IPO của bất kỳ một doanh nghiệp nào. 

Cơ hội luôn đi kèm với thách thức, chính vì vậy, việc hiểu IPO là gì, cách mua cổ phiếu IPO như thế nào hay các thông tin liên quan đến việc IPO trên sàn chứng khoán của các doanh nghiệp là điều rất cần thiết.

Chúc các bạn luôn thành công khi giao dịch!