Nấm lưỡi ở trẻ sơ sinh là một trong những vấn đề sức khỏe phổ biến nhưng không phải ai cũng hiểu rõ về các dấu hiệu, nguyên nhân và cách điều trị. Việc nhận biết sớm và chăm sóc đúng cách sẽ giúp bé yêu của bạn tránh được những khó chịu và biến chứng nghiêm trọng. Bài viết này sẽ mang đến cho các bậc phụ huynh những thông tin chi tiết và hữu ích về nấm lưỡi ở trẻ sơ sinh, từ việc xác định nguyên nhân, triệu chứng đến các biện pháp điều trị và phòng ngừa hiệu quả. Hãy cùng khám phá để bảo vệ sức khỏe cho con yêu của bạn.
Nấm lưỡi ở trẻ sơ sinh là gì?
Khái niệm nấm lưỡi
Nấm lưỡi, hay còn gọi là nấm miệng, ở trẻ sơ sinh là tình trạng nhiễm nấm Candida albicans phát triển quá mức trong khoang miệng. Khi nấm này phát triển, trên lưỡi, má và vòm họng của trẻ sẽ xuất hiện các đốm trắng.
Tình trạng phát triển của nấm Candida
Hầu hết tất cả mọi người đều có nấm Candida trong khoang miệng và đường tiêu hóa. Hiện tượng này vô cùng bình thường. Thông thường, khi hệ miễn dịch khỏe mạnh, những vi khuẩn tốt trong cơ thể sẽ giúp bé kiểm soát loại nấm này. Tuy nhiên, khi hệ thống miễn dịch của bé suy yếu (có thể do mẹ hoặc bé dùng thuốc kháng sinh dẫn đến các vi khuẩn tốt bị tiêu diệt), nấm Candida có cơ hội để phát triển ở những bộ phận ẩm ướt và làm gây ra bệnh nấm lưỡi ở trẻ sơ sinh.
Nguyên nhân gây nấm lưỡi ở trẻ sơ sinh
Suy yếu hệ miễn dịch
Khi hệ miễn dịch của trẻ bị suy yếu, do nhiều nguyên nhân khác nhau như dùng thuốc kháng sinh làm tiêu diệt vi khuẩn tốt, cơ thể không thể kiểm soát được sự phát triển của nấm Candida, dẫn đến việc nấm này phát triển mạnh và gây ra nấm lưỡi.
Không vệ sinh răng miệng đúng cách
Việc không vệ sinh răng miệng đúng cách ở trẻ sơ sinh cũng là một nguyên nhân phổ biến dẫn đến nấm lưỡi. Khi vi khuẩn và nấm men không được loại bỏ khỏi khoang miệng, chúng sẽ phát triển và gây ra nhiễm trùng.
Ti giả không đảm bảo vệ sinh
Trẻ hay ngậm ti giả không đảm bảo vệ sinh có nguy cơ cao bị nhiễm nấm lưỡi. Nấm men có thể phát triển trên bề mặt ti giả và lây nhiễm vào miệng trẻ khi trẻ ngậm ti giả không sạch.
Lây nhiễm từ mẹ trong quá trình sinh
Nếu mẹ bị nhiễm nấm sinh dục trong giai đoạn mang thai, nấm này có thể lây nhiễm cho bé trong quá trình sinh thường và gây ra nấm lưỡi ở trẻ sơ sinh. Đây là một con đường lây nhiễm phổ biến mà không phải ai cũng nhận biết được.
Triệu chứng nhận biết nấm lưỡi ở trẻ sơ sinh
Vết loét trắng và chảy máu
Một trong những triệu chứng rõ ràng nhất của nấm lưỡi là có vết loét trắng trong miệng và trên lưỡi trẻ. Những vết loét này có thể chảy máu khi gặp ma sát mạnh như khi trẻ bú mẹ hoặc dùng bình sữa.
Đốm đỏ trong miệng
Ngoài các vết loét trắng, trẻ bị nấm lưỡi cũng có thể xuất hiện những đốm đỏ trong miệng, làm cho khoang miệng của trẻ trở nên sưng đỏ và gây đau đớn.
Hăm tã và thay đổi tâm trạng
Trẻ sơ sinh bị nấm lưỡi thường gặp tình trạng hăm tã và thay đổi tâm trạng. Trẻ có thể trở nên biếng ăn, biếng bú, dễ cáu gắt, hoặc không chịu bú mẹ vì cảm giác đau nhức khoang miệng.
Cách chẩn đoán và điều trị nấm lưỡi ở trẻ sơ sinh
Chẩn đoán nấm lưỡi
Khi phát hiện các dấu hiệu của nấm lưỡi ở trẻ sơ sinh, mẹ nên nhanh chóng đưa trẻ đến bác sĩ để được chẩn đoán chính xác. Bác sĩ sẽ kiểm tra vùng miệng của trẻ và lấy mẫu nếu cần để xác định sự hiện diện của nấm Candida.
Phương pháp điều trị
Một số trường hợp nấm lưỡi sẽ khỏi mà không cần điều trị y tế trong vòng một hoặc hai tuần. Tuy nhiên, nếu cần, bác sĩ có thể kê đơn thuốc chống nấm cho bé. Thuốc chống nấm này thường được bôi vào bên trong miệng hoặc lưỡi của bé nhiều lần trong ngày để tiêu diệt nấm.
Sử dụng sữa chua chứa lactobacilli
Đối với trẻ trên 6 tháng tuổi, bác sĩ có thể đề nghị bổ sung sữa chua chứa lactobacilli vào chế độ ăn để giúp điều trị nấm lưỡi. Lactobacilli là vi khuẩn “tốt” giúp ngăn chặn sự phát triển của nấm men trong miệng trẻ.
Điều trị cho mẹ bị nhiễm nấm
Nếu bé bị nấm lưỡi do mẹ bị nhiễm trùng nấm ở đầu ti, bác sĩ có thể khuyên mẹ dùng loại kem chống nấm dạng thoa không kê đơn hoặc theo toa. Nếu cả mẹ và bé bị nhiễm nấm cùng lúc, cần phải điều trị đồng thời cho cả hai để ngăn chặn tình trạng lây nhiễm qua lại.
Chế độ dinh dưỡng cho trẻ sơ sinh bị nấm lưỡi
Thực phẩm mềm và dễ nuốt
Khi trẻ bị nấm lưỡi, việc ăn uống có thể gây đau rát trong miệng, khiến trẻ khó chịu. Do đó, cha mẹ nên lựa chọn những thực phẩm mềm, dễ nuốt để giúp trẻ ăn uống dễ dàng hơn mà không gây tổn thương thêm.
Tránh thực phẩm cay, nóng, chua, mặn
Các loại thực phẩm cay, nóng, chua, mặn có thể kích thích lưỡi và làm tình trạng nấm lưỡi trở nên trầm trọng hơn. Cha mẹ nên tránh cho trẻ ăn những loại thực phẩm này trong giai đoạn điều trị nấm lưỡi.
Uống nhiều nước
Uống đủ nước giúp làm mềm thức ăn và giảm kích ứng lưỡi, đẩy nhanh quá trình hồi phục. Mẹ nên cho bé uống đủ nước hoặc bú đủ cữ mỗi ngày để đảm bảo cung cấp đủ nước cho cơ thể trẻ.
Biện pháp phòng ngừa nấm lưỡi ở trẻ sơ sinh
Vệ sinh ti giả và bình sữa
Nếu mẹ cho bé bú sữa công thức hoặc sử dụng ti giả, hãy vệ sinh kỹ đầu ti giả bằng nước nóng hoặc máy rửa bát sau mỗi lần sử dụng. Nấm men trên ti giả hoặc ti bình sữa sẽ bị tiêu diệt, giúp trẻ không bị tái nhiễm. Cần bảo quản sữa và bình sữa đã pha sẵn trong tủ lạnh để tránh nấm men phát triển.
Vệ sinh đầu ti mẹ
Nếu mẹ cho con bú bằng sữa mẹ, việc vệ sinh đầu ti mẹ rất quan trọng. Đầu ti nhiễm khuẩn có thể truyền nấm cho trẻ khi bú. Mẹ cần dùng khăn sạch nhúng nước ấm hoặc nước muối lau sạch đầu ti trước khi cho bé bú sữa để ngăn ngừa nhiễm trùng.
Có nên tiếp tục cho bé bú khi bị nấm lưỡi?
Điều kiện tiếp tục cho bé bú
Việc cho con bú không nhất thiết phải bị gián đoạn nếu mẹ hoặc bé được chẩn đoán mắc bệnh nấm lưỡi. Tuy nhiên, tình trạng này có thể khiến việc cho con bú trở nên khó khăn hơn – một lý do khác khiến việc điều trị kịp thời cho cả hai mẹ con trở nên cần thiết.
Ánh sáng mặt trời và Probiotic
Một điều hữu ích khi cho con bú mà bị nấm lưỡi, đó là để núm vú tiếp xúc với ánh sáng mặt trời vài phút mỗi ngày, vì nấm men ghét ánh nắng mặt trời. Probiotic cũng có thể giúp tăng tốc độ phục hồi và ngăn chặn nấm men, đồng thời có thể sử dụng an toàn khi cho con bú.
Ăn uống khi triệu chứng giảm
Ngay cả khi con bạn cáu kỉnh khi bú, hãy tiếp tục cho bé bú mẹ hoặc bú bình nếu bạn đang hút sữa hoặc sử dụng sữa công thức. Sau khi quá trình điều trị bắt đầu và triệu chứng của bé giảm bớt, bé sẽ ăn uống bình thường trở lại.
Hy vọng với những thông tin về nấm lưỡi ở trẻ sơ sinh bên trên sẽ giúp mẹ có thêm phần cảnh giác khi nhận biết và xử lý khi lưỡi hoặc khoang miệng của bé có những đốm trắng lạ.
Bảo vệ sức khỏe cho bé yêu của bạn
Chăm sóc và bảo vệ sức khỏe của trẻ sơ sinh là trách nhiệm thiêng liêng của mỗi bậc làm cha làm mẹ. Hiểu rõ về nấm lưỡi và biết cách đối phó kịp thời sẽ giúp bé yêu tránh được những khó chịu và biến chứng không mong muốn. Với những kiến thức và biện pháp phòng ngừa mà bài viết đã cung cấp, hy vọng rằng các bậc phụ huynh sẽ tự tin hơn trong hành trình chăm sóc và nuôi dưỡng con khôn lớn. Hãy luôn theo dõi và chú ý đến từng thay đổi nhỏ của bé để đảm bảo một tuổi thơ khỏe mạnh và hạnh phúc.